Gif kunnen we niet ontlopen, waar we ook gaan of staan. Er zitten gifstoffen in de lucht, in ons eten en water, en we komen er overal mee in aanraking: zowel thuis als op ons werk en zowel in de stad als op het platteland. Over de invloed van alle zorgwekkende ‘alledaagse chemicaliën’ is bovendien nog maar weinig bekend, want de meeste goedjes zijn pas in de afgelopen 75 jaar in gebruik genomen. Er wordt gelukkig steeds meer duidelijk over de effecten die gifstoffen hebben op het milieu, en… op ons.

Hoewel je vast een beeld hebt bij gifstoffen, is het misschien nog wat abstract. Milieudeskundige Alexandra Rome brengt daar vast verandering in, want zij was zelf deelnemer in een onderzoek naar ‘alledaagse’ chemicaliën in ons lichaam. Het is bijna belachelijk om te spreken over ‘alledaags’, maar we kunnen nu eenmaal niet om toxines heen. Ze zijn er altijd. Overal! De resultaten van het onderzoek waaraan Alexandra Rome zelf deelnam, werden gepubliceerd in de San Francisco Chronicle. Deelnemers werden getest op 210 van de meer dan 80.000 (!) toxines die voor commercieel gebruik zijn toegestaan. In het lichaam van Alexandra werden 86 giftige stoffen gevonden, waarvan 27 verschillende soorten polychloorbifenylen (PCB) en dioxines. Veelzeggend en verontrustend is het feit dat de productie van PCB’s sinds 1976 verboden zijn in de Verenigde Staten.

En wat denk je van een experiment met muizen, dat aantoont dat een insecticide het lichaamsvet van de muizen meer dan verdubbelde? Dat is op z’n minst opvallend, nietwaar? Om van verontrustend nog niet te spreken… Het ging om dieldrin, een middel dat sinds de jaren vijftig wordt gebruikt tegen muggen, en om bijvoorbeeld mais, hout en katoen te beschermen. Het is inmiddels in vrijwel alle gevallen verboden en mag dus niet meer worden toegepast, maar de Children’s Health Environment Coalition stelt dat het goedje nog altijd in verontrustende mate aanwezig is in het milieu.

Het gewicht van muizen leek in elk geval niet toe te nemen, wanneer de beestjes in aanraking kwamen met het gif, maar het lichaamsvet dus wel. Aankomen door chemicaliën is echter verre van zeldzaam. Dieren in een andere studie, die werden behandeld met hexachloorbenzeen (HCB) kwamen overduidelijk meer aan dan andere dieren. En dit terwijl de proefdieren 5% minder voedsel kregen. HCB is overigens een stof die wordt gebruikt voor de productie van verfstoffen, houtbeschermingsmiddelen en bijvoorbeeld als anti-schimmelbehandeling voor tarwe. Hoewel onderzoeken zich veelal niet buigen over de dikmakende effecten van chemicaliën, blijkt steeds vaker dat dit wel degelijk een rol speelt.

Paula Baillie-Hamilton is arts en specialist op het gebied van metabolisme, gezondheid en milieu. ‘In gewonemensentaal gezegd,’ schrijft Hamilton, ‘heb ik ontdekt dat deze chemicaliën ons dik lijken te maken (…) Keer op keer, wanneer ik een nieuwe groep pesticiden of vervuilende stoffen bestudeerde, merkte ik al snel dat die ook gewichtstoename konden veroorzaken.’ Het natuurlijke vermogen om ons gewicht te reguleren lijkt hevig verstoord te zijn. Dat is ook niet vreemd, vindt Hamilton, want we worden dik van het gebrek aan belangrijke voedingsstoffen en de onophoudelijke aanval van toxische chemicaliën.

 

Deel van een enorm scheikundig experiment

Milieudeskundige Alexandra Rome verwoordt het op heldere en tot de verbeelding sprekende wijze. We zijn ‘deel geworden van een enorm scheikundig experiment’, stelt zij, en daar lijkt het inderdaad op. Er is namelijk nog veel te weinig bekend over de invloed die deze toxines op ons hebben, omdat de meeste chemicaliën pas in de laatste 75 jaar in gebruik zijn genomen. De hoeveelheid toegestane stoffen neemt nog elk jaar toe, want jaarlijks komen er circa 2.000  (!) nieuwe toxines op de markt.